Otoimmün Diyet Nedir, Nasıl Yapılır? | Otoimmün Hastalıklar İçin Beslenme Rehberi
Otoimmün hastalıklar, bağışıklık sisteminin vücut dokularına saldırmasıyla ortaya çıkan kronik durumlardır. Hashimoto tiroiditi, romatoid artrit, sedef hastalığı, lupus ve çölyak hastalığı bu gruba dahildir. Beslenme, bu hastalıkların yönetiminde kritik rol oynar. Otoimmün diyeti ise inflamasyonu azaltmaya, bağırsak bütünlüğünü korumaya ve bağışıklık sistemini dengelemeye yardımcı olur.
Bu yazıda otoimmün diyeti nasıl yapılır, nelere dikkat edilmelidir ve örnek bir otoimmün beslenme düzeni nasıl olur, detaylıca açıklıyoruz.
Otoimmün Diyet Nedir?
Otoimmün diyet (Autoimmune Protocol - AIP), bağışıklık sistemini yatıştırmak ve bağırsak sağlığını desteklemek amacıyla oluşturulmuş eliminasyon temelli bir beslenme şeklidir. AIP diyeti genellikle iki aşamadan oluşur:
-
Eliminasyon Aşaması: İnflamasyona neden olabilecek gıdalar diyetten tamamen çıkarılır.
-
Yeniden Giriş Aşaması: Belirli aralıklarla ve kontrollü şekilde bazı besinler diyete yeniden dahil edilir.
🚫 Otoimmün Diyette Hangi Besinler Yasak?
Otoimmün diyette ilk aşamada şu besinlerden uzak durulması önerilir:
-
Gluten içeren tahıllar (buğday, arpa, çavdar)
-
Süt ve süt ürünleri
-
Şeker ve tatlandırıcılar
-
Baklagiller (mercimek, nohut, fasulye)
Kaynakça
-
Konijeti, G. G., et al. (2017). Efficacy of the Autoimmune Protocol Diet for Inflammatory Bowel Disease. Inflammatory Bowel Diseases, 23(11), 2054–2060.
👉 DOI: 10.1097/MIB.0000000000001221 -
Ballantyne, S. (2013). The Paleo Approach: Reverse Autoimmune Disease and Heal Your Body. Victory Belt Publishing.
-
Levine, A., et al. (2019). Dietary Guidance From the International Organization for the Study of Inflammatory Bowel Diseases. Gastroenterology, 157(4), 1082–1096.
👉 DOI: 10.1053/j.gastro.2019.06.041 -
Baker, K. F., et al. (2020). Diet and microbiome in autoimmune diseases: Therapeutic potential and mechanisms. Current Opinion in Rheumatology, 32(4), 389–396.
👉 DOI: 10.1097/BOR.0000000000000715 -
Kaliannan, K., et al. (2018). Gut microbiota and dietary patterns in autoimmune diseases. Frontiers in Microbiology, 9, 2435.
👉 DOI: 10.3389/fmicb.2018.02435
-
Yumurtalar (ilk aşamada)
-
Gece gölgesi sebzeler (patates, domates, biber, patlıcan)
-
İşlenmiş ve katkı maddeli gıdalar
-
Tohum ve kabuklu yemişler
✅ Tüketilmesi Önerilen Besinler
-
Organik sebzeler (gece gölgesi dışındaki)
-
Mevsim meyveleri (ölçülü)
-
Yağsız et, balık, kemik suyu
-
Hindistancevizi yağı, zeytinyağı
-
Fermente gıdalar (ev yapımı turşu, lahana)
-
Zencefil, zerdeçal gibi doğal antiinflamatuar baharatlar
Otoimmün Diyet İçin 1 Günlük Örnek Menü
Kahvaltı:
Sebzeli hindili krep (yumurtasız), yanında rezene çayı
Öğle:
Zeytinyağlı kabak yemeği + fırında somon + salatalık nane suyu
Ara Öğün:
Ev yapımı hindistancevizli smoothie (şekersiz, laktozsuz)
Akşam:
Tavuk suyu ile pişmiş sebze çorbası + haşlanmış brokoli + ev yapımı turşu
Sık Aranan Sorular
Otoimmün diyeti kimler yapmalı?
Hashimoto, lupus, sedef, çölyak gibi otoimmün tanısı alan bireyler; şişkinlik, kronik yorgunluk, deri döküntüleri yaşayanlar değerlendirebilir.
Otoimmün diyette ekmek yenir mi?
Gluten içermeyen, katkısız ekmekler (örneğin karabuğday ekmeği) tercih edilebilir. Ancak ilk aşamada mümkünse ekmeksiz ilerlemek faydalı olabilir.
Otoimmün diyet ne kadar sürer?
Eliminasyon aşaması genellikle 4–6 hafta sürer. Ardından dikkatli bir şekilde yeniden giriş süreci planlanır.
